เมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม 2568 กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดยหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนากำลังคน และทุนด้านการพัฒนาสถาบันอุดมศึกษา การวิจัยและการสร้างนวัตกรรม (บพค.) จัดกิจกรรมลงพื้นที่ติดตามความก้าวหน้าการดำเนินโครงการวิจัยที่สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน (องค์การมหาชน) (สซ.) ซึ่งได้รับการสนับสนุนทุนวิจัยจาก บพค. ประจำปีงบประมาณ 2567 โดย ดร.ณิรวัฒน์ ธรรมจักร์ ผู้อำนวยการ บพค. มอบหมายให้ ดร.จิตติ มังคละศิริ ผู้ทรงคุณวุฒิ บพค. พร้อมด้วย ดร.จอห์น เจียง ที่ปรึกษาคณะกรรมการ บพค. คุณดวงฤดี เถลิงโชค ผู้ช่วยที่ปรึกษาฯ และมีคณะผู้ทรงคุณวุฒิ ได้แก่ ศาสตราจารย์ ดร.สำเริง จักรใจ ศาสตราจารย์ ดร.สันติ แม้นศิริ รองศาสตราจารย์ ดร.อาชัญญา รัตนอุบล นายสัตวแพทย์ รุจเวทย์ ทหารแกล้ว และคณะพนักงาน บพค. ร่วมลงพื้นที่ ณ ห้องประชุมออดิทอเรียม สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา โดยได้รับเกียรติจาก รองศาสตราจารย์ ดร.สาโรช รุจิรวรรธน์ ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน ให้การต้อนรับ

โอกาสนี้ ดร.จิตติฯ ได้กล่าวทักทายคณะผู้วิจัยและนำเสนอแผนการสนับสนุนงบประมาณจากกองทุนส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (กองทุนส่งเสริม ววน.) ที่จัดสรรงบประมาณมายัง บพค. ภายใต้แผนวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม พ.ศ. 2566 – 2570 ในยุทธศาสตร์ที่ 3 และ 4 ที่มุ่งเน้นการส่งเสริมการสร้างเทคโนโลยีขั้นแนวหน้าและการพัฒนากำลังคนสมรรถนะและทักษะสูงตรงตามความต้องการของประเทศ โดย บพค. ถือเป็นหน่วยงานระดับบริหารและจัดการทุน (Program Management Unit) ที่มีบทบาทพันธกิจ 4 ด้าน ได้แก่

1. จัดสรรทุนพัฒนากำลังคนในสาขาที่จำเป็นต่อการพัฒนาประเทศให้สอดคล้องกับนโยบายและยุทธศาสตร์ของรัฐ
2. สนับสนุนทุนการศึกษาและทุนวิจัย เพื่อพัฒนาบุคลากรระดับสูงให้มีศักยภาพระดับสากล
3. ส่งเสริมและพัฒนาสถาบันอุดมศึกษาและสถาบันวิจัย เพื่อเพิ่มขีดความสามารถด้านการวิจัยและนวัตกรรมของประเทศ และ
4. สนับสนุนการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

เพื่อรองรับการเติบโตของระบบวิจัยและนวัตกรรมอย่างยั่งยืนซึ่งสอดคล้องตามเป้าหมายที่สภานโยบายการอุดมศึกษาวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติกำหนดไว้ในการขับเคลื่อนประเทศด้วยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม

โดยในการลงพื้นที่ติดตามโครงการวิจัยที่ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจาก บพค. ในครั้งนี้ มีจำนวนทั้งสิ้น 6 โครงการ ครอบคลุมการพัฒนากำลังคนทักษะสูงเพื่อยกระดับขีดความสามารถของสถาบันวิจัยแห่งชาติ (ธัชวิทย์) การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้าน ววน. และการพัฒนาภาคีเครือข่ายการวิจัยร่วมกับสถาบันต่างประเทศ (Global Partnership) ที่จะผลักดันให้เกิดการใช้ประโยชน์จาก National Facility ของประเทศให้ได้ประโยชน์สูงสุด ทั้งในด้านวัสดุศาสตร์ การแพทย์ ระบบความปลอดภัยของห้องปฏิบัติการ และการเกษตร
ในการนี้ คณะผู้ทรงคุณวุฒิและพนักงาน บพค. ได้เยี่ยมชมโครงการที่เป็นผลงานเด่นที่เกิดจากการใช้ประโยชน์ของ Beamline เครื่องเร่งอนุภาคแสงซินโครตรอน โดยเฉพาะการพัฒนาชิ้นส่วนประกอบที่จำเป็นต่อการตรวจเอกลักษณ์ (Characterization) และการประยุกต์ใช้งานเครื่องมืออย่างเกิดประสิทธิภาพสูงสุด อันมีผลลัพธ์ของการวิจัยจากการที่ต้องนำเข้าอุปกรณ์จากต่างประเทศมูลค่าสูง แต่สถาบันฯ สามารถผลิตชิ้นส่วนเครื่องมือได้เอง ทำให้ลดภาระด้านงบประมาณและยังเป็นการยกระดับศักยภาพด้านการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานการวิจัยได้เองด้วย ตัวอย่างเช่น การพัฒนาผลงานวิจัยที่นำไปใช้ประโยชน์ได้จริง (TRL-7 ขึ้นไป) หรือที่เรียกว่า Prototype ในการดูแลรักษาเครื่องเร่งอนุภาคด้วย Vacuum Chamber การพัฒนาระบบการควบคุมเส้นทางลำเลียงรังสีเอ็กซ์ เป็นต้น ซึ่งสอดคล้องตามแผน ววน. ที่มุ่งหวังให้เกิดการใช้ประโยชน์จากโครงสร้างพื้นฐานระดับชาติได้อย่างสูงสุด ตลอดจนการพัฒนากำลังคนให้รองรับกับการขยายเครื่องกำเนิดแสงซินโครตรอนแห่งที่ 2 ขนาด 3 GeV ณ เขตนวัตกรรมระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก (EECi) ที่กำลังอยู่ในแผนการก่อสร้างนั้น อันเป็นการสร้างบุคลากรวิจัยที่มีทักษะตรงตามความต้องการของหน่วยงานภาคผู้ใช้อย่างแท้จริง